Giải thưởng khoa học Trần Văn Giàu được thành lập năm 2002, dựa trên tâm nguyện của cố Giáo sư, Nhà giáo nhân dân Trần Văn Giàu. Giải thưởng được trao tặng thường niên dành cho các công trình nghiên cứu về lịch sử và lịch sử tư tưởng ở khu vực Nam Bộ, Nam Trung Bộ và TP Hồ Chí Minh.

Tác phẩm “Tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương và Tứ Ân Đạo Phật vùng Tây Nam Bộ” là công trình đầu tiên nghiên cứu về lịch sử tư tưởng được Ủy ban giải thưởng vinh danh, do Nhà xuất bản Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh ấn hành, dày 673 trang.

Hai tác giả đã đưa nhiều tài liệu lần đầu tiên được giới thiệu đến công chúng về lịch sử hình thành của Tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương và Tôn giáo Tứ Ân Đạo phật tại vùng Tây Nam Bộ. Tác phẩm đã phân tích hệ thống tổ chức hoạt động, đặc trưng thờ phụng, cùng hệ thống nghi lễ và lễ cúng của từng tôn giáo. Bên cạnh đó, tác phẩm cũng làm rõ ảnh hưởng của các tôn giáo này đến đời sống tinh thần, vật chất của tín đồ và đưa ra một số dự báo về hoạt động của cộng đồng tín đồ trong tương lai.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Văn Thắng và Tiến sĩ Nguyễn Trung Hiếu nhận Giải thưởng khoa học Trần Văn Giàu.

Theo Ủy ban Giải thưởng Trần Văn Giàu, đây là một công trình nghiên cứu công phu, nghiêm túc; cung cấp nhiều tài liệu có giá trị tham khảo cao và có ý nghĩa quan trọng đối với việc nghiên cứu văn hóa tín ngưỡng, tôn giáo vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tôn giáo học, triết học tôn giáo,… Ngoài ra, chuyên khảo còn đóng góp nguồn tài liệu nghiên cứu quan trọng cho các cơ quan quản lý nhà nước về tôn giáo ở Nam Bộ nói riêng, cả nước nói chung.

Quang cảnh buổi trao giải thưởng.

Được biết, từ năm 2002 đến nay, Ủy ban Giải thưởng Trần Văn Giàu đã xét chọn và trao tặng 12 giải thưởng cho các tác phẩm: Nguyễn Tri Phương (năm 2003); Ruộng đất và địa bạ triều Nguyễn (năm 2005); Lịch sử Nam Bộ kháng chiến chống Pháp (năm 2006); Những di tích khảo cổ học thời văn hóa Óc Eo – hậu Óc Eo ở An Giang (năm 2009); Lịch sử Nam Bộ kháng chiến chống Mỹ (năm 2010); Lịch sử Tây Nam Bộ kháng chiến (năm 2011); Lịch sử hình thành và phát triển vùng đất Nam Bộ (năm 2015); Vùng đất Nam Bộ – quá trình hình thành và phát triển (năm 2017); Khảo cổ học Nam Bộ thời tiền sử, sơ sử (năm 2019); Vùng đất Nam Bộ – 10 tập (năm 2020); Gia Định – Sài Gòn – TP Hồ Chí Minh dặm dài lịch sử (1698-2020) (năm 2023); Đô thị Sài Gòn – Chợ Lớn trước năm 1945 qua tài liệu lưu trữ (năm 2024).